5403 sayılı Kanunda değişiklik yapan 6537 sayılı Kanunun yürürlük tarihinden (15/05/2014) ÖNCEKİ VEFATLARDA MİRASIN İNTİKALİ

  • VARİSLERCE TAPU MÜDÜRLÜĞÜNE MÜRACAAT
  • MİRASIN AÇILMASI (VEFAT)
  • Muris listelerinin MERNİS’ten alınması
  • İl/İlçe Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü
  • Miras bırakanın arazisi olup olmadığının TAKBİS-ÇKS üzerinden kontrolü ‘Takip ve İzleme’
  • Bildirim
  • İlçe Tapu Müdürlüğü
  • (Mirasa Konu Arazilerin Kaç Mirasçı/Mirasçıya Devrolunabileceği)
  • Mirasın açılmasından itibaren ‘1 yılın Sonunda’

(15/05/2014)’ten önceki mevzuata göre tarımsal arazinin; Elbirliği halinde mülkiyet ya da Paylı mülkiyet olarak tescili Aralarında rızai taksim olarak tescili 15/05/2014’ten itibaren iki yıl içinde yapılacak devir işlemleri harçlardan muaftır.

(15/05/2014)’tarihinden SONRAKİ VEFATLARDA MİRASIN İNTİKALİ

Tapu müdürlüğünce öncelikle elbirliği mülkiyeti olarak karşılanmaktadır.
Miras bırakanın vefat tarihinden itibaren 1 yıl içinde mirasçılarca aşağıdaki seçeneklerden biri üzerinde ANLAŞMA SAĞLANARAK Mirasa konu tarımsal arazinin;

  • Miktarına bakılmaksızın tamamının bir mirasçıya devri,
  • Yeter gelirli tarımsal arazi büyüklüklerinin katları ise birden fazla mirasçıya devri,
  • 4721 sayılı Medeni Kanunun 373’üncü ve devam maddelerine göre kuracakları, aile malları ortaklığı veya kazanç paylı aile malları ortaklığına devri,
  • Mirasçıların tamamının miras payı oranında hissedarı oldukları 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre limited şirkete devri,
  • 3.kişilere devirleri yapılır
  • Ekonomik bütünlüğe haiz olmayan tarım arazilerinin mirasçılara veya üçüncü kişilere aynen mülkiyet devrini gerçekleştirebilir.

Mirasçılar; bu taşınmazların devri ile ilgili yapılacak işlemlere ilişkin harçlardan, düzenlenecek kağıtlara ilişkin damga vergisinden muaftır.

• Mirasçılar arasında anlaşma yolu ile mülkiyet devri talebinde bulunulması halinde, tapu müdürlüğü talebi Bakanlık il/ilçe müdürlüğüne bildirir. Bakanlık il/ilçe müdürlüğü; asgari tarımsal arazi büyüklüğü, yeter gelirli tarımsal arazi büyüklüğü, ekonomik bütünlük ve arazi sınıfları arasındaki dönüştürme katsayılarını da dikkate alarak, devir yapılabilecek mirasçı sayısını ve paylaşım şekillerini tapu müdürlüğüne bildirir.
• Kanunun yürürlük tarihinden sonra gerçekleşen ölümlerde, mirasçılar veraset ilamına göre elbirliği mülkiyeti (verasete iştirak) işlemi tesis edebilirler. Tesis edilen elbirliği mülkiyeti işlemi ile Kanun hükümleri çerçevesinde mülkiyetin devri tamamlanmış olmaz.
• Mirasçılar, mirasın açılmasından sonra bir yıl içinde ekonomik bütünlüğe haiz olan tarım arazilerinin üçüncü kişilere aynen mülkiyet devrini gerçekleştirebilir. Bu mülkiyet devri bir yıl içinde ve aynı anda gerçekleştirilir.
• Mirasçılar Kanunun 8/C maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi hükümlerine uygun olarak rızai taksim sözleşmesi düzenleyebilir.
• Mirasçılar arasında anlaşma sağlanamaması ve anlaşmazlığının Mahkeme kararı ile çözülmesi halinde, tapu müdürlüğü mahkeme kararında belirtilen mirasçı veya mirasçılara intikal işlemlerini gerçekleştirir ve sonucu Bakanlık il/ilçe müdürlüğüne bildirir.
• Kanunun yürürlük tarihinden sonra ölen kişinin, elbirliği halinde mülkiyet veya tapu sicilinin kök muris adına olması nedeniyle paylaşımı yapılmamış tarımsal arazilerinin bulunması halinde, bu araziler yeter gelirli tarımsal arazi büyüklüğü ile ilgili yapılacak değerlendirme kapsamına alınmaz.

MİRASA KONU ARAZİNİN DEVREDİLMEDİĞİNİN BAKANLIKÇA ÖĞRENİLMESİ HALİNDE, Bakanlıkça Mirasçılara, DEVİR İÇİN 3 AYLIK SÜRE VERİLİR. BU SÜRE BİTİMİNDE BAKANLIK RESEN; İstemde bulunan ehil mirasçıya, Ehil mirasçı yoksa en fazla teklifi veren istekli mirasçıya, Aksi halde 3. kişilere satılması için YETKİLİ SULH HUKUK MAHKEMESİNDE DAVA AÇABİLİR.

Sulh hukuk mahkemeleri nezdinde Bakanlıkça bu kapsamda açılacak davalar her türlü resim ve harçtan muaftır.

AÇILAN DAVADA YETKİLİ SULH HUKUK MAHKEMESİ MİRASA KONU TARIMSAL ARAZİNİN:

  • Kişisel yetenek ve durumları göz önünde tutulmak suretiyle bir ehil Mirasçıya, tarımsal gelir değeri üzerinden devrine,
  • Birden çok ehil mirasçı varsa, öncelikle geçimini yeter gelirli tarımsal araziden sağlayan mirasçıya devrine,
  • Birden çok ehil mirasçının miras dışı tarımsal arazileri varsa, mevcut arazilerini yeter gelirli büyüklüğe ulaştırmak için bu mirasçılara devrine,
  • Ehil mirasçı yoksa, en yüksek bedeli teklif eden mirasçıya devrine,
  • Mirasa konu araziyi talep eden mirasçı yoksa, satışına, KARAR VERİR.

EHİL MİRASÇIYA AİT KRİTERLER

• Geçimini mirasa konu tarım arazilerinden sağlayanlara yirmi puan,

• Tarım dışı geliri bulunmayanlara on puan,

• Eşi fiilen tarımsal faaliyette bulunanlara on puan,

• Tarımsal arazileri işleyebilecek mesleki bilgi ve beceriye sahip olanlara on puan,

• Mirasa konu arazilerin bulunduğu ilçe sınırları içinde altı yıla kadar ikamet edenlere beş puan, altı yıl ve daha uzun süre ikamet edenlere on puan,

• Herhangi bir sosyal güvencesi olmayanlara on puan,

• Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) kapsamında tarım sigortası olanlara beş puan,

• Bakanlığın mevcut kayıt sistemlerine kayıtlılık süreleri altı yıla kadar olanlara beş puan, altı yıl ve daha uzun süre olanlara on puan,

• Tarımsal örgütlere kayıtlılık süreleri altı yıla kadar olanlara iki puan, altı yıl ve daha uzun süre olanlara beş puan,

• Tarım alet ve donanımlarına sahip olanlara beş puan,

• Kadın olanlara beş puan verilir.

SULH HUKUK HAKİMİ

Mirasa konu arazinin devrini uygun gördüğü mirasçıyı belirleyen kararından sonra;

Bu mirasçıya, diğer mirasçıların paylarını gelir değeri ödemesi için 6+6=12 ay süre verir.

12 Aylık sürede mirasçı, diğer mirasçıların paylarını, miras bırakanın varsa borcuyla denkleştirerek, kalan bakiye üzerinden ödeme yapar.

Mülkiyeti devralan, diğerlerine borcunu öz kaynaklarıyla ödeyemezse; diğer mirasçıların payları tutarının toplamından fazla OLMAMAK kaydıyla Bakanlıktan «kredi desteği» talep edebilir.

BANKAYA MÜRACAAT

DİĞER MİRASÇILARIN PAYLARININ ÖDENMESİ ve TAPU TESCİLİ

Bu süre içinde diğer mirasçıların payları ödenmezse ve araziyi devralacak başka mirasçı çıkmazsa Hakim; mirasa konu bu arazinin açık artırmayla satılmasına karar verir.

Mülkiyetinin mirasçılardan birine devrinden itibaren yirmi yıl içinde, bu arazilerden tamamının veya bir kısmının tarım dışı kullanım nedeniyle değerinde artış meydana gelmesi durumunda; devir tarihindeki arazinin parasal değeri tarım dışı kullanım izni verilen tarihe göre yeniden hesaplanır. Bulunan değer ile arazinin yeni değeri arasındaki fark, diğer mirasçılara arazinin mülkiyetini devralan mirasçı tarafından ödenir. (Bu husus tarafların istemesi halinde tapuya şerh edilir)

Mirasa Konu Tarım Arazilerinde Değer Artışı:
Yeter gelirli tarımsal arazi mülkiyetinin mirasçılardan birine devredilmesinden itibaren yirmi yıl içinde bu arazilerden tamamının veya bir kısmının tarım dışı kullanım nedeniyle değerinde artış meydana gelmesi durumunda; devir tarihindeki arazinin parasal değeri tarım dışı kullanım izni verilen tarihe göre yeniden hesaplanır. Bulunan değer ile arazinin tarım dışı kullanım nedeni ile oluşan yeni değeri arasındaki fark, diğer mirasçılara payları oranında arazinin mülkiyetini devralan mirasçı tarafından ödenir.
Tarım arazilerinin Kanun hükümlerine göre mahkeme kararı ile mirasçılardan birine tarımsal gelir değeri üzerinden devri halinde, devir işleminden itibaren yirmi yıllık süre içinde tarım dışı amaçla kullanım izni sonucu oluşacak değer artışından diğer mirasçıların hak sahibi olacağı konusunda tapu kütüğünün beyanlar hanesine şerh konulur.
Şerh konulan tarım arazilerinin yirmi yıllık şerh süresi dolmadan tarımsal amaçlı kullanılmak üzere satışa konu edilmesi durumunda, diğer mirasçıların muvafakati alındığı takdirde şerh kaldırılarak; muvafakati alınmadığı takdirde şerhli olarak satış yapılabilir. Taşınmazı şerhli olarak satın alan üçüncü kişiler, aynı süre içinde tarım dışı kullanım nedeniyle oluşacak değer artışlarından diğer mirasçılara karşı sorumludur.
Bu madde kapsamındaki tarımsal arazilere şerh süresi içinde tarım dışı kullanım izni verilmesi durumunda, verilen izin on beş gün içinde Bakanlık tarafından diğer mirasçılara bildirilir. Mirasçıların, bildirimin yapıldığı tarihten itibaren altmış günlük süre içinde değer artışına istinaden talepte bulunması zorunludur. Birinci fıkraya göre hesaplanan fark mirasçılara ödenmedikçe tarımsal arazi üzerindeki şerh kaldırılmaz.
Tarım dışı amaçla kullanım nedeniyle oluşan değer artışı sonrasında mirasçılar arasında anlaşma sağlanması halinde, mirasçıların onayı ile tapunun beyanlar hanesindeki şerh kaldırılır.
Mirasçılar arasında anlaşma sağlanamaması durumunda, diğer mirasçılara ödenecek değer artış farkı TÜİK tarafından belirlenen Üretici Fiyatları Endeksi kullanılarak Sulh Hukuk Hakimi tarafından belirlenir.
Sulh Hukuk Hakimi tarafından mirasa konu tarım arazilerinin açık artırma yolu ile satılmasına karar verilmesi veya mirasçıların 9 uncu maddenin ikinci fıkrası hükümleri uyarınca anlaşması durumunda, söz konusu arazilerde tarım dışı kullanım nedeniyle oluşabilecek değer artışı konusunda yirmi yıllık şerh konulmaz.
Yirmi yıllık şerh süresi tamamlandıktan sonra şerh kaldırılmış sayılır.